Ethiek: graadmeter voor de menselijke maat
De publicatie van de Edelman Trust Barometer is sinds 2000 een jaarlijks terugkerende mijlpaal. Tijdens het World Economic Forum in Davos, maakte Richard Edelman ook in 2023 de resultaten van het grootste, wereldwijde onderzoek naar vertrouwen bekend. Kijkend naar de laatste edities, is het vooral een rapport over groeiend wantrouwen. Navigating a polarized world heet de laatste editie.
Vanaf 2020 meet de Trust Barometer ethiek en competentie als kernaspecten voor het bouwen aan vertrouwen. Ethiek, ethisch handelen, gaat over het oplossen van dilemma’s. In hoeverre nemen organisaties verschillende belangen en perspectieven mee in hun besluiten en zijn ze in staat om afgewogen, ethische, keuzes te maken. En kunnen ze die keuzes ook ten uitvoer brengen? Hebben organisaties de competentie om waar te maken wat ze beloven? Vertrouwen bouw je dus door het maken van keuzes vanuit een gedegen besef van je maatschappelijke rol en het inlossen van de verwachtingen die je daarmee wekt.
Volgens het onderzoek van Edelman zijn overheden en media daar vanaf 2020 steeds slechter in geworden. Vooral overheidsinstanties worden als onethisch en incompetent gezien. Tegelijk worden bedrijven steeds positiever ingeschat. Vooral op ethiek scoort het bedrijfsleven flink beter dan 4 jaar geleden. Als enige instantie zijn bedrijven zowel ethisch als competent. En daarmee zijn bedrijven, in de ogen van wereldburgers (het onderzoek wordt in 28 landen uitgevoerd onder 32.000 consumenten) de belangrijkste aanjagers van vertrouwen.
De verwachtingen van consumenten zijn dus hoog als het gaat om de ethische capaciteiten van bedrijven. Maar zijn bedrijven in staat om die verwachtingen waar te maken? Waar overheden en media hebben gefaald op beide aspecten en ngo’s niet competent blijken om aan vertrouwen te bouwen, moeten bedrijven opstaan en zichtbaar werk maken van ethiek.
In een wereld waarin data, digitalisering en AI de overhand lijken te krijgen, wordt ethiek, het wegen van belangen, steeds belangrijker. Het is de graadmeter voor de menselijke maat.
Of het nou om de toeslagenaffaire, de manier waarop Groningers worden behandeld, of de communicatie met boeren gaat, alles wijst erop de overheid de menselijke maat uit het oog heeft verloren. Bedrijven hebben het afgelopen decennia geleerd om mensen weer serieus te nemen. Maar om onderscheidend te zijn, moeten ze een extra stap maken en verschillende belangen en perspectieven beschrijven en wegen in hun besluiten. Want nog te vaak zien we dat vooral het belang van de aandeelhouder de balans laat doorslaan.
Het beschrijven en wegen van verschillende perspectieven is daarom ook voor bedrijven van belang om werk te maken van ethiek. In het creëren van een maatschappelijk verhaal, vormen deze perspectieven de bouwstenen voor een onderscheidend verhaal dat de keuzes, de uitstraling, geloofwaardigheid van en het vertrouwen in je organisatie aanstuurt.